Does reactive thrombocytosis observed in iron deficiency anemia affect plasma viscosity?
Toprak, S.K.; Tek, I.; Karakuş, S.; Gök, N.; Kurşun, N.
Turkish Journal of Haematology Official Journal of Turkish Society of Haematology 29(3): 248-253
2012
ISSN/ISBN: 1300-7777 PMID: 24744668 DOI: 10.5505/tjh.2012.13008
Accession: 052693114
Amaç: Demir eksikliği anemisine eşlik eden trombositoz, gelişebilecek tromboembolizm için en önemli etken olarak görülmektedir. Artmış viskozite, tromboz riskini de arttırabilir. Buradan hareketle, trombosit sayısındaki artışın da-reaktif trombositoz- plazma viskozitesini etkileyebileceği varsayımında bulunduk. Demir eksikliği anemisi bulunan hastalarda, normal ve yüksek trombosit sayısının, plazma viskozitesi üzerindeki etkisini değerlendirmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntemler: Yakın zamanda demir eksikliği anemisi tanısı alıp, daha herhangi bir tedavi başlanmayan ve yaşları 18 ile 62 arasında değişen 53 kadın hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Grup 1, trombosit sayısı < 400 x 109/L olan 33 hastadan oluşmaktadır. Grup 2, trombosit sayısı > 400 x 109/L olan 20 hastadan oluşmaktadır. Plazma viskozite ölçümleri, Brookfield viscometer kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: Ortalama plazma viskozitesi, Grup 1'de 1.05 ± 0.08 mPa.s. ve Grup 2'de ise 1.03 ± 0.06 mPa.s. olarak bulunmuştur. İki grup arasında, ortalama plazma viskozitesinde istatistiksel bir fark yoktur. Grup 2'de lökosit sayısı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Grup 1'de folik asid ve Grup 2'de ise vitamin B12 düzeyleri, diğer gruba göre anlamlı olarak yüksek saptanmıştır (p=0.011 ve p=0.033). Plazma viskozitesi, Grup 1'de eritrosit sedimentasyon hızıyla doğru (r=0.512 p=0.002) ve Grup 2'de ise vitamin B12 düzeyi ile ters korelasyon göstermektedir (r=−0.480 p=0.032). Sonuç: Her iki grup arasında trombosit sayısı bakımından anlamlı bir fark olmasına karşın, plazma viskozitesinde istatistiksel bir fark bulunamamıştır. Bunun nedenleri olarak şunlar sayılabilir: 1- Bu trombositler, "trombositemik" özellik taşımamaktadırlar. 2- Lökositlerle alakalı teoriye benzer şekilde, belki de ancak çok yüksek trombosit sayısı -trombositemik olmasalar bile- plazma viskozitesini arttırabilmektedir. 3- Sadece trombosit sayısını değerlendirmek yeterli olmamakta, ek olarak eritrositlerin yapısal özellikleri de hesaba katılmalıdır. 4- Viskoziteyi etkileyebilecek başka hastalıkların dışlanmasına karşın, fibrinojen, hiperlipidemi ve enflamatuvar sürecin de laboratuvar ve klinik olarak değerlendirilmesi uygun olacaktır.